Saturday, December 08, 2012

Ürün Test Kurumu'nun zamanıdır

Dün Mine teyze ile sohbet ederken teyzem iyi bir zeytinyağı almak istediğini, marketteki en pahallı yağı alıp kasiyere sorduğunda kasiyerin en pahallının en iyi olmayabileceğini, kafasının karıştığını söyledi. Benim aklıma Alman televizyonlarındaki reklamlarda sık sık adı geçen Stiftung Warentest geldi.

Stiftung Warentest koşu ayakkabısından bebek arabasına, zeytinyağından KASKO sigortalarına kadar ürünleri test eden bir kurum. Standart test kurumlarından farkı ürünleri birbiri ile kıyaslayıp sıralaması, yani hangi ürün en iyisi konusunda bilgi vermesi. Fikir Alman parlamentosunda 1962 yılında dile getiriliyor, 1964'te de yasa ile kuruluyor (Türkiye'de TÜBİTAK'ın 1963'te kurulmuş olması enteresan bir tesadüf). Test için seçtikleri ürünü gidip herhangi bir marketten satın alıyorlar, bu ürünleri test laboratuvarlarında test ettiriyorlar. Sonuçları "sehr gut" (çok iyi) - "mangelhaft" (yetersiz) arasında derecelendirip kamuoyuna açıklıyorlar (test yöntemi için bkz. Testablauf). Testlerden iyi sonuç alan markalar bunu reklamlarında kullanıyorlar. İlginç ayrıntı: 2005 yılında yaptıkları zeytinyağı testinin yer aldığı dergi o güne kadar en çok satan dergilerden biriymiş [bkz. Geschichte, 2005 alt başlığı], yani sadece teyzem değil, Almanlar da zeytinyağından muzdarip (!)

Tabi özel sektör boş durmuyor, her birkaç yılda bir kuruma karşı davalar açılıyor, ama mahkemeler hep kurum lehinde karar veriyor [bkz. Geschichte]. Örneğin 1987 yılındaki davada kurumun Alman Standartlar Enstitüsü (DIN) kurallardan daha sıkı testler uygulamasına itiraz ediliyor, mahkeme kurumun DIN kurallarındaki eksiklerin bulunmasına yardımcı olduğuna hükmediyor.

Türkiye'de de artık böyle bir kurum kuralım. İnsanlar sadece fiyatlarla, yalan yanlış haberlerle karar vermek durumunda kalmasın ve en önemli derdi kar maksimizasyonu olan özel sektörün insafına bırakılmasın. Nelerin nasıl yapılması gerektiğini tespit etmek için 50 yıldır varlığını sürdüren ve popülerliğini koruyan Stiftung Warentest'in sayfalarını incelemek epeyce yol gösterici olacaktır.