Üniversite tercihi

İki yıl önce üniversite sınavında ilk 20 bine girmiş öğrenciler için Tıp mı, Bilgisayar mı isimli bir yazı yazmıştım. Bugün ise sonuçları o kadar iyi olmayan, örneğin 80 bin civarı sıralama yapmış sayısal öğrenciler için önerimi paylaşacağım.

Üniversite sınavındaki başarın geriledikçe isteklerinden vermen gereken tavizler çoğalır, sana yol gösterecek bir rehbere/mentöre ihtiyacın artar, çünkü seçebileceğin üniversitelerin/bölümlerin kalitesi düşeceğinden seni etkin şekilde yönlendirme ihtimalleri azalır. Amacım geleceğine en çok katkıda bulunacak doğru tavizleri vermene, kısa vadeyi değil, üniversiteden sonraki 40 yıllık kariyerini optimize edecek kararları almana yardımcı olmak. Benim gibi hem işi, hem hobisi yazılım olan, işinde tecrübeli ve öğrencilere yardım etmeye seven bir rehberin varsa, rehberinin gösterdiği yolda çok çalışmayı göze alıyorsan, hayattaki seçeneklerini arttırmak ve tesadüf faktörünü minimuma indirmek için bilgisayar mühendisliğini seçmeni öneririm.

Aklına daha iyi bir üniversitede düşük bir puanlı bir bölüm tercih edip kendini yazılım alanında geliştirme düşüncesi gelebilir. Böylece hem arkadaş/akraba sohbetlerinde prestijli bir üniversitede okumanın gururunu yaşar, hem de yazılım sektöründe de çalışabilirim diye düşünebilirsin. Örneğin ben 2 bin sıralama yaparak girdiğim ODTÜ Makine Mühendisliği'ni 1997'de bitirdim ve yazılım mühendisliği yapıyorum. Ancak o zamanlar yazılım alanı daha bakirdi, başka bölümlerden kolayca yazılıma geçilebiliyordu, bu kadar geniş bir üniversite/bölüm seçim şansım ve en önemlisi, bir mentörüm yoktu.

Bilgisayarla alakası az, örneğin fizik veya inşaat mühendisliği gibi bir bölüm yazıp yazılımda da ilerlemeye çalışırsan hem benim mentörlüğümden yararlanamazsın, hem olması gerekenden çok daha zor bir 4 yıl geçirirsin, hem de okulu bitirdiğinde seçeneklerin pek de artmış olmaz. Fiziği seviyor olabilirsin, ben de sayısalcıların çoğu gibi fiziğe, astronomiye ve bilimin diğer tüm alanlarına ilgi duyuyorum. Aynı durum daha hafif de olsa elektronik için geçerli. "Puanım ziyan olmasın" diye bilgisayarı tutmayan üniversitenin elektroniğini yazma, elektronikte gereksiz eziyet çekersin, değmez, daha düşük puanlı üniversitenin bilgisayarını yaz. Okulun eksik kaldığı yerleri kapatma işi bende :) Bilgisayar mühendisliğinin fizikten finansa kadar çok geniş uygulaması olduğundan ilgini çeken bir kariye sahibi olman bilgisayarda çok daha olası.

Akademisyen olmayı düşünüyorsan bilgisayar akademisyene en çok ihtiyaç duyan bölüm çünkü mezunlar kolayca ve yüksek ücretlere piyasada iş bulabildiğinden okullar değil profesör, asistan bulamıyor, öğretim elemanı ihtiyaçlarını elektronik, makine gibi bölümlerden karşılamaya çalışıyorlar.

Türkiye'de kalacaksan ve bilgisayardan mezun değilsen, özellikle devlet kurumlarında (TÜBİTAK vb.) artık bilgisayar diploma şartı olduğundan istediğin kadar yazılım alanında kendini geliştir, yazılımla ilgili iş mülakatlarına başvurman bile mümkün değil. Lisansın bilgisayar değilse mastırda bilgisayara kabul alman zor, ayrıca lisansta boşuna 4 yıl kaybetmiş olursun.

Yurtdışına gitmeyi düşünüyorsan en kolay yurtdışına gidenler bilgisayarcılar çünkü tüm Dünya'da bilgisayarcı açığı var. Yurtdışı şirketlerde kimse senin üniversitenin adıyla ilgilenmiyor, yaptığın projelerin kalitesi ile ilgileniyorlar. Tercih yaparken tek dikkat etmen gereken üniversitenin yurtdışında resmi olarak tanınıyor olması. Almanya için bu bilgi anabin sitesinde mevcut, Alman işverenler buraya bakıyor. Bu sitede Türkiye'deki devlet üniversitelerinin hepsi tanınıyor, status kısmında H+ yazması okulun Almanya'da tanındığı anlamına geliyor. Vakıf üniversitelerinin Ankara'da olanları (Bilkent, TOBB, Başkent, Atılım, Çankaya, Ostim Teknik) var, diğer vakıf üniversitelerine bakmadım.

80 bin sıralama ile girilebilecek bilgisayar mühendisliklerinden Ankara'ya yakın devlet üniversitelerini içeren örnek bir tercih listesi aşağıda (Ankara'da 80bin sıralama ile girilebilecek vakıf üniversite bilgisayar bölümleri var, onları yazmadım). Bilgisayar mühendisliğine talep sürekli arttığından bu okulların 2021 sıralamalarının en az 10bin civarı değişebileceği göz önünde bulundurulmalı [28.09.2022: Aşağıdaki sıralamalar 15bin'in üzerinde değişmiş!]:

1. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi (84230)
2. Düzce Üniversitesi (İngilizce, 105215)
3. Kastamonu Üniversitesi (183300)

Sonuç olarak bilgisayar dışı alanlarda da başarılı olabilirsin ancak bir mentör eşliğinde bilgisayar mühendisliği okumak başarı/mutluluk ihtimalinin açık ara en fazla olduğu seçenektir. Okurken ve mezun olduktan sonra hem benim, hem de öğrencilerimin yurtiçi/dışı networkünden de yararlanabilirsin. Şu an bulunduğun A noktasından idealindeki Z noktasına (yurtdışında çalışmak / akademisyen olmak / uzaktan çalışarak dövizle para kazanmak / kendi işini kurmak) ulaşmak için izlemen gereken B, C, D... ara adımlarını ben sana göstereceğim, senin görevin gerekli çabayı sarf etmek. Zaten sayısal bölümlerin hangisini seçersen seç hepsi zor, bari sonraki 40 yıllık kariyerini rahat geçir. Hakkımda daha fazla bilgi için öğrencilerimle paylaşımda bulunduğum blog sayfasına (İngilizce) ve LinkedIn profilime bakabilirsin. Kolay gelsin :)